Borçlunun mali yapısının bozulması ile birlikte alacaklıların alacaklarını belli bir plana göre almaları konusunda kendi aralarında vardıkları ve mahkemece onaylanan anlaşma olarak ifade edilen konkordato, mali yapısı bozulan şirketlerin yeniden yapılandırma kapsamında borçlarını yapılandırarak ödeme imkanına kavuştukları bir müessese olarak karşımıza çıkmaktadır. 7101 sayılı Kanunla, 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunumuzun konkordatoya ilişkin 285 vd. maddelerinde değişiklik yapılarak alacaklıları tarafından baskı altında olan şahıs ve şirketlerin borçlarının ertelenmesinin sağlanması sonucu borçluya çalışarak ödeme imkanı sunmaktadır.
Diğer bir ifadeyle Konkordato;
Dürüst bir borçlunun, alacaklılarının belli bir çoğunluğu ile yaptığı ve ticaret mahkemesinin tasdiki ile hüküm ifade eden bir cebri anlaşma olup, bununla birlikte alacaklılar borçlulara karşı alacaklarının bir kısmından feragat ederler ve/veya borçluya borcunu ödeme konusunda belli bir süre verirler, borçlunun bu süre içinde borcunun kabul edilen kısmını ödemekle borçlarının tamamından çalışarak kurtulmasını sağlayan bir hukuki müessesedir.
HUKUKUMUZDAKİ KONKORDATO KAVRAMI VE KONKORDATO HAKKINDA KISA BİLGİLENDİRME
28.02.2018 tarih ve 7101 sayılı Kanunla, 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanunumuzun konkordatoya ilişkin 285 vd. maddelerinde değişiklik yapılarak, uygulamada tamamen terk edilmiş görünen konkordato kurumunun yeniden canlandırılması amaçlanmıştır. 06.12.2018 tarih ve 7155 sayılı Kanunla da, daha önce 7101 sayılı Kanunla değişikliğe uğramış olan İcra ve İflâs Kanunumuzun 286 ncı, 287 nci, 290 ıncı ve 292 nci maddelerinde yeniden değişiklik yapılmış, ayrıca 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununa bir geçici madde eklenmiştir.
30 Ocak 2019 tarih ve 30671 sayılı Resmi Gazetede «Konkordato Talebine Eklenecek Belgeler Hakkında Yönetmelik» ile «Konkordato Komiserliği ve Alacaklılar Kuruluna Dair Yönetmelikler» yayımlanarak, 30.01.2019 tarihinde yürürlüğe girmeleri öngörülmüştür. İİK.’nun 178-179c maddelerinde düzenlenmiş bulunan ve 2003 yılından beri uygulanmakta olan “iflâsın ertelenmesi‟ kurumunun kaldırılması ile ortaya çıkan boşluğun doldurulması amacıyla yapılan bu değişikliklerle İsviçre Hukukunda 2013 yılında yapılmış ve 01.01.2014 tarihinde yürürlüğe girmiş olan son değişiklikler örnek alınarak konkordato kurumuna yeniden işlerlik kazandırılmak istenmiştir.
Konkordatoda yetkili ve görevli mahkeme, iflasa tabi olan borçlu için İİK. 154. maddesinin birinci veya ikinci fıkrasında yazılı “borçlunun muamele merkezinin bulunduğu mahaldeki, Merkezleri yurt dışında bulunan ticari işletmeler hakkında yetkili merci, Türkiye’deki şubenin, birden ziyade şubenin bulunması halinde merkez şubenin bulunduğu yerdeki ;
İflasa tabi olmayan borçlu için borçlunun yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesi, ticaret mahkemesinin olmadığı yerde ticaret mahkemesi sıfatıyla asliye ticaret mahkemesidir.
Konkordatoya başvurmadan önce ofisimizin bu süreci birlikte yürüttüğü uzman bir teknik ekip (avukat – üniversitelerde aktif olarak görev alan icra ve iflas hukuku profesörü – mali müşavirden oluşan bir ekip) vasıtası ile konkordatoya başvuracak gerçek veya tüzel kişi için Konkordato Ön Projesi hazırlanır.
Konkordato Ön Projesi, borçlunun borçlarını hangi oranda veya vadede ödeyeceğini, bu kapsamda alacaklıların alacaklarından hangi oranda vazgeçmiş olacaklarını, ödemelerin yapılması için borçlunun mevcut mallarını satıp satmayacağını, borçlunun faaliyetine devam edebilmesi ve alacaklılara ödemelerini yapabilmesi için gerekli mali kaynağın sermaye artırımı veya kredi temini yoluyla yahut başka bir yöntem kullanılarak sağlanacağını gösteren ve konordato başvuru dilekçesi ekinde mahkemeye sunulan belgedir. Mahkemeye ayrıca proje ile birlikte dilekçe ekinde, Malvarlığı durumunu gösterir belgeler, Alacaklıları ve alacak durumunu gösteren belgeler, Konkordato başarısını gösteren tablo ile Makul güvence veren denetim raporu sunulur.
Bu projenin hazırlanmasından sonra dava dilekçesine ekine işbu proje eklenerek, gerekli mahkeme avansları ve harçları da yatırılmak suretiyle ilgili yer asliye ticaret mahkemesinde konkordato başvurusu yapılır.
Başvuruyu alan mahkeme gerek re’sen kendisi inceleme yaparak ya da gerekse dosyayı derhal bir bilirkişiye veya bilirkişi heyetine tevzi ederek dava dilekçesinin ve konkordato ön projesinin incelenmesini, bahsedilen hususların ve projenin gerçeği yansıtıp yansıtmadığını inceletir.
Gerek kendi incelemesi veya bilirkişi incelenmesinde olumlu bir sonuç çıknası halinde, mahkeme derhal konkordatoya başvuran hakkında 3 aylık Geçici Mühlet Kararı ve Başvuranın koruma altına alınması için İhtiyati Tedbir Kararı vererek başvuran hakkında, açılmış veya açılacak tüm icra takiplerinin geçici mühlet süresince durdurulmasına, ayrıca mahkeme konkordatoya başvuranı bu süreçte yönetmek ve mahkemeye aylık durum raporları sunmak üzere konkordato komiseri/komiserleri atanmasına karar verir. Mahkemenin belirleyeceği Konkordato Komiseri/Komiserlerinin ücreti, konkordatoya başvuran tarafından ödenir. Geçici mühletin süresi üç aydır. Bu süre konkordato komiseri veya borçlunun talebi üzerine mahkeme tarafından iki ay uzatılabilir.
Geçici mühletin sona ermesi ile birlikte, İİK. 289. Madde hükmü uyarınca “Kesin mühlet hakkında bir karar verilebilmesi için, mahkeme borçluyu ve varsa konkordato talep eden alacaklıyı duruşmaya davet eder. Geçici komiser, duruşmadan önce yazılı raporunu sunar ve mahkemece gerekli görülürse, beyanı alınmak üzere duruşmada hazır bulunur” düzenlenmesi ile birlikte, konkordato komiserlerinden aldığı raporları inceler ve ya başvuranın 1 yıl sürecek Konkordato Kesin Mühletine geçmesine, başvuranın bu süreci başaramayacağı kanaatine vararsa konkordato başvurusunu reddeder. Başvurunun reddi durumunda, başvuran borca batık durumda ise başvuran hakkında iflas kararı, başvuran borca batık değil ise başvuran faaliyetine kaldığı yerden devam eder.
Mahkemece, konkordatonun başarıya ulaşması ihtimalinin mevcut olması halinde borçlu hakkında kesin mühlet verilmesine karar verir. Bu kararla birlikte mahkeme, yeni bir görevlendirme yapılmasını gerektiren bir durum olmadığı takdirde geçici komiser veya komiserlerin görevine devam etmesine karar verir ve dosyayı komisere tevdi eder. Ayrıca Konkordato kesin mühlet kararı ilan edilir.
Kesin mühlet kararı verilmesinden sonra alacaklılar, komiser tarafından yapılacak ilânla, ilân tarihinden itibaren on beş gün içinde alacaklarını bildirmeye davet olunur. Komiser, borçluyu iddia olunan alacaklar hakkında açıklamada bulunmaya davet eder. Komiser, alacakların gerçek olup olmadığı hakkında borçlunun defterleri ve belgeleri üzerinde gerekli incelemeleri yapar ve sonuçları raporda belirtir.
Ayrıca mahkemece, kesin mühlet kararıyla beraber veya kesin mühlet içinde uygun görülecek bir zamanda yedi alacaklıyı geçmemek, herhangi bir ücret takdir edilmemek ve tek sayıda olmak kaydıyla, komiserin de görüşü alınarak, bir alacaklılar kurulu oluşturulabilecektir. Hukuki nitelik itibarıyla birbirinden farklı olan alacaklılar ile varsa rehinli alacaklılar, alacaklılar kurulunda hakkaniyete uygun şekilde temsil edilecektir.
Alacaklılar kurulu, her ay en az bir kere toplanacak ve kurulda hazır bulunanların oy çokluğuyla karar alacaktır. Mahkemece atanan komiser veya komiserler de alacaklılar kurulu toplantılarında hazır bulunacak ve kurul tarafından alınan kararları toplantıya katılanların imzasını almak suretiyle tutanağa bağlayacaktır.
Alacaklılar kurulu, komiserin faaliyetlerine nezaret etmek, komisere tavsiyelerde bulunmak, kanunun öngördüğü hâllerde mahkemeye görüş bildirmek, komiserin faaliyetlerinin yeterli bulunmadığı durumlarda mahkemeden komiserin değiştirilmesini isteyebilmek yetkilerine sahiptir ve ayrıca yasada belirtilen diğer yetkileri de kullanabilecektir.
İİK. 289. maddesinin 5’inci fıkrasına göre, güçlük arz eden özel durumlarda kesin mühlet, komiserin bu durumu açıklayan gerekçeli raporu ve talebi üzerine mahkemece altı aya kadar uzatılabilir. Konkordatoya başvuran da uzatma talebinde bulunabilir; bu takdirde komiserin de görüşü alınır. Geçici mühletin uzatılmasında olduğu gibi, kesin mühletin uzatılması için de talep aranmaktadır. Kesin mühlet kararını mahkeme re’sen verebilirken, kesin mühletinin uzatılması kararını mahkeme re’sen verememektedir. Kesin mühletin uzatılması talebi konkordato komiseri veya borçlu tarafından yapılabilir. Alacaklıların konkordato mühletinin uzatılmasını talep etme hakkı bulunmamaktadır. Alacaklıların konkordato mühletinin uzatılmasını istemeleri halinde, konkordato komiserine bu taleplerini bildirebilirler. Geçici mühlet kararı verilmesinden farklı olarak kesin mühletin uzatılmasına karar verilebilmesi için, varsa alacaklılar kurulunun da görüşü alınacaktır.
Kesin Mühletin sona ermesinden sonra konkordatoya başvuran taraf, bu sürecin kendisi tarafından olumlu olarak yürütüldüğünü ileri sürerek, mahkemeden konkordatosunun tasdik edilmesini talep edebilir. Konkordatonun tasdik edilmesi için aranan şartlar şunlardır :
- Teklif edilen tutarın, borçlunun iflası halinde alacaklıların eline geçebilecek muhtemel miktardan fazla olacağının anlaşılması.
- Teklif edilen tutarın borçlunun kaynakları ile orantılı olması.
- Konkordato projesinin kaydedilmiş olan alacaklıların ve alacakların yarısını veya kaydedilmiş olan alacaklıların dörtte birini ve alacakların üçte ikisini aşan bir çoğunlukla kabul edilmiş bulunması.
- İmtiyazlı alacaklıların alacaklarının tam olarak ödenmesinin ve mühlet içinde komiserin izniyle akdedilmiş borçların ifasının, alacaklı bundan açıkça vazgeçmedikçe yeterli teminata bağlanmış olması.
- Konkordatonun tasdikinin gerektirdiği yargılama giderleri ile konkordatonun tasdiki durumunda alacaklılara ödenmesi kararlaştırılan para üzerinden alınması gereken harcın, tasdik kararından önce, borçlu tarafından mahkeme veznesine depo edilmiş olması gerekir.
Konkordatonun tasdiki kararında alacaklıların hangi ölçüde alacaklarından vazgeçtiği ve borçlunun borçlarını hangi takvim çerçevesinde ödeyeceği belirtilir. Kararda, tasdik edilen konkordatonun yerine getirilmesini sağlamak için bir kayyum tayin edilebilir. Bu takdirde kayyum, borçlunun işletmesinin durumu ve proje uyarınca borçlarını ödeme kabiliyetini muhafaza edip etmediği konusunda iki ayda bir tasdik kararını veren mahkemeye rapor verir. Alacaklılar bu raporu inceleyebilirler. Tasdik kararı mahkemece ilan olunur ve ilgili yerlere bildirilir.
Bu tespitlere göre, toplam süre 3 ay + 2 ay (opsiyonel) geçici mühlet , 1 yıl + 6 ay (opsiyonel) kesin mühlet , 6 ay konkordato tasdik aşamasında mahkemenin gerekli görmesi halinde karar süreci ile azami toplam süre 29 aya kadar uzayabilmektedir.